Πως ένα τοπικό, παραδοσιακό απεριτίφ έγινε ένα παγκοσμίου φήμης ποτό; Με όνομα από την Αυστρία, καταγωγή από τη Βενετία και την προβολή του Aperol, έχουμε μια παγκόσμια επιτυχία. Το Spritz μπορεί να καταναλωθεί λίγο πολύ παντού στις μέρες μας, μαντέψτε, δεν υπάρχει μόνο ένα τρόπος για να «πεις» spritz…
To 2016 βρισκόμουν στη Φιλαδέλφεια των Η.Π.Α. για να κρίνω στο World Beer Cup. Τι μπορεί να κάνει ένας κριτής μπύρας στον ελεύθερο χρόνο του, μετά από δύο γευσιγνωσίες τη μέρα; Προφανώς, να πάει σε μια παμπ και να πιεί μπύρες. Δε θυμάμαι το όνομα της επιχείρησης αλλά θυμάμαι ακόμη που διάβασα στο μαυροπίνακα στην είσοδο “Spritz 7 USD”.
Ως βέρος Βενετσιάνος, αντιλήφθηκα έκπληκτος πως μπορούσα να απολαύσω ένα spritz χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τη γενέτειρα μου. Με εξέπληξε ότι το απεριτίφ, το οποίο συνήθιζα να πίνω καθημερινά στο σπίτι είχε φτάσει στις Η.Π.Α. Ωστόσο ήταν αρκετά πιο ακριβό.
Το spritz ήταν και εξακολουθεί να είναι μια ιερή τελετή καθημερινής ρουτίνας, σαν να πίνεις έναν εσπρέσσο.
Από τότε, παρατηρούσα τη λέξη “spirtz” παντού. Στο Μιλάνο, την ιταλική πρωτεύουσα των cocktails, στο Λονδίνο, στην Κοπεγχάγη ακόμη και στο Σαν Φρανσίσκο. Ο λόγος; Τα spirtz ετοιμάζονται πολύ εύκολα, έχουν συνήθως ευχάριστη γεύση και δεν είναι πολύ δυνατά σε αλκοολικούς βαθμούς. Καλό είναι να θυμόμαστε ότι, πίσω του βρίσκεται «η δύναμη» ενός παγκόσμιου γκρούπ όπως το Campari, το οποίο από το 2003 έχει αποκτήσει το Aperol. Η ιστορία ενός τόσου δημοφιλούς και παγκόσμιου ποτού είναι μακρά και σημαντικά ενδιαφέρουσα.
Για σχεδόν έναν αιώνα, το spirtz παρέμενε ένα τοπικό απεριτίφ. Όλοι μπορούσαν να διαλέξουν από ένα spirtz με Aperol, το οποίο προτιμούν κυρίως γυναίκες και νεαρότερες ηλικίες ή ένα με Campari, το οποίο επιλέγουν κυρίως οι άντρες. Το Select σταδιακά έδωσε τη θέση του σε ένα νέο δημοφιλές προϊόν το Cynar, ένα λικέρ αγκινάρας που δημιουργήθηκε και αυτό στη Βενετία το 1952. Από τότε και μέχρι την εξαγορά του Aperol από τον Όμιλο Campari, το spritz στην περιοχή του Βένετο θα μπορούσε να ζητηθεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, με Aperol, Campari και με Cynar.Δεν υπήρχε μόνο «ένα» spritz. Μπορούσες επίσης να έχεις ένα spirtz με πράσινη ελιά στο ποτήρι –αν ήσουν τυχερός, μπορεί και δύο κάποιες φορές– ή μια φλούδα από λεμόνι. Ο λευκός οίνος παρέμεινε, η παραδοσιακή επιλογή, το Prosecco ήρθε αργότερα και τη στιγμή που το «Aperol Spritz» επεκτάθηκε παντού.
Εύκολο στην κατανάλωση, οικονομικό, κάπως γλυκό με Aperol και σίγουρα αρκετά πιο πικρό με Campari, το spirtz σε πόλεις όπως Βενετία, Πάντοβα και Τρεβίζο κατάφερε να δημιουργήσει ένα διαχρονικό ποτό. Αγαπημένο ποτό των φοιτητών, δημοφιλές ανάμεσα στους μεγαλύτερους, απολαμβάνεται από φίλους και οικογένειες τα κυριακάτικα μεσημέρια πριν το γεύμα ή γιορτάζοντας σε καλοκαιρινά παραλιακά πάρτι. Το spritz ήταν και εξακολουθεί να είναι μια ιερή τελετή καθημερινής ρουτίνας, σαν να πίνεις έναν εσπρέσσο.
Και μετά ήρθε το Campari. Η εταιρεία με έδρα το Μιλάνο, είχε ήδη εξαγοράσει το Cynar το 1995, όταν αποφάσισε να εναποθέσει τις προσπάθειες της στο Aperol και με μια πολύ καλά οργανωμένη διαφημιστική εκστρατεία κατάφερε να ωθήσει την κατανάλωση spritz προς την επίσημη συνταγή της IBA (International Bartenders Association):
- 9 cl με Prosecco,
- 6cl με Aperol,
- απογεμίζουμε με σόδα και
- γαρνίρουμε μία φέτα πορτοκάλι.
Αυτή τη στιγμή στην Ιταλία, ακόμη και στην περιοχή του Βένετο, αν ζητήσει κάποιος γενικά ένα spritz θα σερβίρουν την εκδοχή του Aperol. Ααπό τα τοπικά μπαρ, όπου μπορείς να πιείς καφέ το πρωί, μέχρι και τα πιο εξειδικευμένα cocktail bars θα σου σερβίρουν την Aperol εκδοχή. Η τεράστια δημοτικότητα του spritz είχε διάφορες συνέπειες: στη Βόρεια Ιταλία, στην κομητεία Alto Adige, ένας μπάρμαν εφεύρε το «Hugo» μια παραλλαγή του spritz όπου, αντί του Aperol ή του Campari, υπάρχει μια δόση σιρόπι βουτύρου ή λεμονιού με μερικά φύλλα μέντας. Υπάρχει τουλάχιστον μία εταιρεία που παράγει και πουλά, spritz on tap, κάτι που αντιμετωπίστηκε με αμηχανία από τους ριζοσπάστες των spritz. Μπορείς να έχεις και spritz χωρίς αλκoόλ με, χυμό πορτοκάλι, σόδα και bitters επίσης δίχως αλκοόλ. Το spritz εισέβαλε μέχρι και στις υπεραγορές, με Aperol Spritz σε premixed μπουκάλια. Με πολλούς τρόπους η δημοτικότητα αυτή φαινόταν σαν εκχυδαϊσμός του ποτού. Έτσι, σε μερικά cocktail bars σε Τρεβίζο, Πάδοβα και Βενετία, το λεγόμενο «τρίγωνο του spritz» αρνούνται πλέον, να σερβίρουν spritz καθώς θεωρούν ότι δεν είναι αρκετά αξιοπρεπές για το ρόλο τους. Το ιστορικό Cafè Florian, στη Βενετία, ένα από τα παλαιότερα μπαρ σε όλη την Ευρώπη, το οποίο άνοιξε τις πόρτες του το 1720, ξεκίνησε να σερβίρει spirtz μόλις το 1980 και πιθανώς μόνο για το λόγο ότι χιλιάδες τουρίστες το ζητούσαν.
Όμως, παρά τις εστίες εξέγερσης, η άνοδος της αυτοκρατορίας των spritz δεν είναι καθόλου κοντά στη παρακμή. Το spritz εξακολουθεί να ζητά έντονα στη πατρίδα του ενώ συνεχίζει η ανάπτυξη του και στον υπόλοιπο κόσμο. Πιθανώς να μην είναι το cocktail το οποίο θα ερωτευθείς –κάποιοι δεν το θεωρούν καν cocktail– αλλά είναι απλό και δροσιστικό, ταιριάζει εξαιρετικά με ορεκτικά και είναι τέλειο για ένα διάλειμμα στη διάρκεια της μέρας, όταν χρειάζεσαι κάτι «να σε ωθήσει» χωρίς όμως να σε μεθύσει ώστε να επιστρέψεις στη δουλειά.
Προσωπικά θα το υπερασπιστώ –ίσως όχι την on tap εκδοχή– γιατί ο ρόλος, η ιστορία και το κοινωνικό νόημα του είναι, στο κάτω κάτω, αυτό που κάνει ένα spritz: είναι ένα ποτό για μια κουβέντα μεταξύ φίλων, μια επανένωση της οικογένειας, ένα φλερτ με μια ενδεχομένως μελλοντική σχέση. Για όλη την ημέρα ή τουλάχιστον από το μεσημέρι έως αργά τη νύχτα.
Twist on spritz από τον Mirko Turconi (κλικ για να δείτε τη συνταγή)
The best spritz in town(s)
Ως ένα δημοφιλέστατο ποτό το spritz μπορεί να καταναλωθεί λίγο πολύ σε κάθε bar κάθε χωριού και πόλης της Ιταλίας. Αν επισκεφθείτε την πατρίδα του, έχοντας ανάμεσα στους προορισμούς σας κάποιες από τις πέντε πόλεις που είναι γνωστές για το κλασικό ιταλικό απεριτίφ, οφείλετε να δοκιμάσετε spritz σε μια από τις ακόλουθες επιχειρήσεις.
Βενετία
Osteria Nevodi Via Giuseppe Garibaldi, 1788/89
Al Mascaron Calle Lunga Santa Maria Formosa, 5225
Τρεβίζο
Cantinetta Venegazzù Piazza Ancillotto, 2
Acquasalsa Via Pescheria, 41
Πάντοβα
La Yarda Via Dondi Dall’Orologio, 1
Bar dei Osei Piazza della Frutta, 1
Ούντινε
Caffe Hausbrandt Via delle Erbe, 9
Τεργέστη
Gran Malabar Piazza San Giovanni, 6
Πρώτη δημοσίευση: Beer & Bar Magazine, Τεύχος 15 (αγοράστε το τεύχος)
