Η επανάσταση της ιταλικής craft μπύρας πραγματοποιήθηκε περίπου το 1996, από μερικούς πρωτοπόρους. Σήμερα, το 2022, η Ιταλία μετρά περισσότερες από 1000 μικροζυθοποιίες. Η μέση ποιότητα και σταθερότητα έχει αυξηθεί και ανάμεσα στους «νέους ζυθοποιούς» μπορεί κανείς να βρει καταπληκτικές ετικέτες.
Αποτελεί κοινή ομολογία ότι αυτό που στις μέρες μας μπορεί να οριστεί σαν «ιταλική επανάσταση της craft μπύρας» ξεκίνησε το 1996 με το άνοιγμα των πρώτων μικροζυθοποιίων όπως οι Baladin και Beba στο Πεδεμόντιο, Birrificio Italiano και Birrifisio Lambrate στη Λομβαρδία και μερικούς ακόμη μικρούς πρωτοπόρους, οι οποίοι δεν είχαν καμία ιδέα αν οι επιχειρήσεις τους θα είχαν την ευκαιρία να επιτύχουν ή όχι. Μια δεκαετία αργότερα, αυτό που ξεκίνησε σαν μια περιπέτεια είναι πλέον μια πραγματικότητα και μικροζυθοποιίες, brewpubs όπως και οι νέες εταιρείες που ονομάζονται “beerfirm” άρχισαν να ανοίγουν παντού στην ευρύτερη περιοχή. Η «δεύτερη γενιά» ζυθοποιών ήταν διαφορετική από τους πρωτοπόρους. Αρκετοί είχαν τη δυνατότητα να ταξιδέψουν και να μάθουν από Βέλγους, τους Βρετανούς και Γερμανούς ειδικούς. Τα συστατικά έγιναν άμεσα διαθέσιμα ενώ η craft μπύρα είχε γίνει αρκετά πιο δημοφιλής με τους καταναλωτές να έχουν συνηθίσει και εκτιμήσει τη γεύση της. Επίσης φεστιβάλ μπύρας διασκορπισμένα σε διάφορες πόλεις και pubs με καθοδηγούμενες γευστικές δοκιμές έγιναν συνηθισμένα ραντεβού.
Οι craft μικροζυθοποιίες συνεχίζουν να αναπτύσσονται στην Ιταλία. Ακόμη και αν αυτή έχει κάπως επιβραδυνθεί. Στο τέλος της προηγούμενης χρονιάς μετρούσαμε περισσότερες από 1.000 εταιρείες παραγωγής craft μπύρας. Οι περισσότερες από αυτές είναι πάρα πολύ μικρές, νάνοζυθοποιίες, με μέση παραγωγή τα 500 εκατόλιτρα έκαστη. Μόνο δέκα ίσως και μερικοί ακόμη παράγουν περισσότερα από 10.000 εκατόλιτρα ο καθένας. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι έχει αυξηθεί η μέση ποιότητα και πολλοί από τους νέους ζυθοποιούς παράγουν μπύρες οι οποίες διαθέτουν γεύση, αρώματα αυθεντικότητα και συνέπεια. Ανάμεσα τους θα ήθελα να αναφερθώ στο παράδειγμα της Alder Beer Co., η οποία ξεκίνησε την παραγωγή της το 2019 στο Seregno πολύ κοντά στο Μιλάνο. Ο ιδρυτής και ζυθοποιός είναι ο Marco Valeriani, ένας έμπειρος ζυθοποιός, ο οποίος απέκτησε δημοτικότητα ανάμεσα στους ζυθόφιλους όταν εργάζονταν στη Birrifisio Menaresta. Εκείνη την περίοδο η πιο γνωστή του μπύρα ήταν η “22 La Verguenza” η ισπανική λέξη για τη ντροπή. Το όνομα προήλθε από μια μπύρα που είχε δημιουργήσει ως οικοζυθοποιός και είχε κερδίσει την 22η θέση σε έναν διαγωνισμό οικοζυθοποιίας. Μετά από αυτό ο Valeriani έμαθε αρκετά έχοντας κερδίσει δύο φορές τον διαγωνισμό “Best Italian Brewer”. Κανένας άλλος δεν έχει κερδίσει περισσότερες από μία φορές. Είναι γνωστός ανάμεσα στους λάτρεις της μπύρας για την τέλεια χρήση των λυκίσκων στις IPA’s του. Ο Valeriani παράγει επίσης εξαιρετικές βυθοζύμωτες μπύρες όπως η Kerpfen Zwickel Pils εμπνευσμένη από τη γαλλική παράδοση στη ζυθοποιία. Η Alder Beer Co. είναι το δημιούργημα του, μικρής παραγωγής, μόλις 2.000 εκατόλιτρα το χρόνο, χωρίς διανομείς, με σκοπό να πουλά τις μπύρες του σε σημεία με ήπια κατανάλωση, απευθείας σε pubs οι οποίες μπορούν να εξασφαλίσουν μια σωστή ψύξη.
Μετά από αρκετό καιρό όταν οι craft ζυθοποιοί είχαν εστιάσει κυρίως στην παραγωγή αφροζύμωτων ζύθων, οι Lager και pilsner κερδίζουν όλο και περισσότερη αναγνώριση. Ανάμεσα στα ζυθοποιεία τα οποία έχουν επιδείξει μεγάλες ικανότητες στη συγκεκριμένη κατηγορία ζύθων είναι και η Birrificio Elvo από το Πεδεμόντιο, η οποία άνοιξε τις πόρτες της το 2013. Τα χαρακτηριστικά από το νερό της περιοχής είναι απλά εξαιρετικά. Ελαφρύ και πολύ φτωχό σε μεταλλικά στοιχεία, για την παραγωγή ζύθων εμπνευσμένων από τη Γερμανία, που είναι γευστικοί, αναζωογονητικοί και ευκολόπιοτοι. Η Elvo και ο ζυθοποιός της Josif Vezzoli, παράγουν πολύ καλές μπύρες που μπορούν να αποδείξουν πως οι craft δεν είναι απλά μπύρες με την προσθήκη ασυνήθιστων υλικών –οι ιταλικές craft μπύρες είναι γνωστές για τις Grape Ales μπύρες με τοπικά φρούτα ή ακόμη και άνθη, φύλλων καπνού κ.α.– αλλά περισσότερο γευστικές και πλούσιες φτιαγμένες με τα ίδια υλικά, τουλάχιστον κατ’ όνομα, από αυτά που χρησιμοποιούν για τις μαζικής παραγωγής βυθοζύμωτες μπύρες.
Προφανώς όμως η δημιουργικότητα είναι ένα διακριτικό σημάδι της τάσης της craft μπύρας. Στην περιοχή της Μάρκε (Marche) η Birrificio MC77 ιδρύθηκε το 2012 από δύο φοιτητές οι οποίοι μοιράζονταν το ίδιο πάθος για τις craft μπύρες. Ο Matteo Pomposini και η Cecilia Scisciani, ζευγάρι και στη ζωή, ξεκίνησαν από την οικοζυθοποιία, διάβασαν πολλά βιβλία για τη ζυθοποιία και ταξίδεψαν αναζητώντας μπύρες. Το ταλέντο τους αποκαλύφθηκε από την αρχή. Ακόμη θυμάμαι πόσο είχα εντυπωσιαστεί από την Fluer Sofronia, μία βελγική Wit με προσθήκη ανθών ιβίσκου. Ήταν μία ντελικάτη και απαλή, αρκετά αρωματική αλλά ταυτόχρονα ενδιαφέρουσα session μπύρα. Ακόμη και αν σήμερα παράγουν αρκετά διαφορετικές μπύρες, από honey blonde ale μέχρι session chili black IPA, θυμάμαι ακόμη την προσπάθεια τους να αναβιώσουν ένα αρκετά ξεχασμένο βρετανικό στυλ, όπως οι mild ale. Η Mild the Gap –μια ωραία παραλλαγή του γνωστού επαναλαμβανόμενου μηνύματος στο μετρό του Λονδίνου “Mind the Gap”– είναι εξαιρετικά ισορροπημένη, και μου θύμισε αντίστοιχες που έπινα στις pubs σε κάτι κρυμμένα χωριά του Γιόρκσαϊρ (Yorkshire).
Όπως οι ζυθοποιοί των Alder και Elvo, η Cecilia και ο Matteo είναι η εμπροσθοφυλακή της νέας γενιάς των craft ζυθοποιών, η επιβεβαίωση ότι η craft μπύρα έχει εξελιχθεί από όταν ξεκίνησε και ότι υπάρχει ακόμη χώρος για περαιτέρω ανάπτυξη, αλλά και πειραματισμών με νέες μπύρες.
Για παράδειγμά, δείτε αυτό που κάνει ο Michele Solimando, ιδρυτής της Rebeers Brewery από το 2017 στην περιοχή της Απουλία (Puglia). Η Απούλια είναι μια περιοχή αρκετά γνωστή για την παραγωγή σκληρού άλευρού (durum), βασικό υλικό για την παραγωγή του παραδοσιακού και αρκετά γνωστού ιταλικού φαγητού, «πάστα» (ζυμαρικά, δηλαδή σπαγγέτι, φουσίλι). Ο Solimando μετά από έτη σπουδών κατάφερε να παράξει μια μπύρα χρησιμοποιώντας 100% από το συγκεκριμένο σκληρό άλευρο (durum) με πολύ ωραίο άρωμα και εκλεκτή γεύση λόγω της θαυμάσιας ξηράς επίγευσης. Η μπύρα απέσπασε το πρώτο βραβείο στην κατηγορία “Specialty Cereal” στην πρόσφατη διοργάνωση του διαγωνισμού “Birra dell’ Anno” καταδεικνύοντας με αυτό τον τρόπο ποιο είναι το καλύτερο «όπλο» για τους craft ζυθοποιούς στην Ιταλία αλλά και παγκοσμίως. Η έρευνα, ο πειραματισμός και η φιλοσοφία της ελευθερίας που σημαίνουν πως οι ζυθοποιία δεν πρέπει απλά να ακολουθούν την αγορά, αλλά πάνω από όλα, το ένστικτό τους εκφράζοντας τις δεξιότητες τους θα έλεγα. Πάντα να θυμάστε τη φράση του Βενιαμίν Φρανκλίνου, του μεγάλου Αμερικανού επιστήμονα και πολιτικού, ο οποίος είχε πει ή έστω θεωρείται πως είχε πει «Στο κρασί υπάρχει σοφία, στη μπύρα υπάρχει ελευθερία και στο νερό.. στο νερό υπάρχουν βακτήρια».
10 μπύρες που δεν πρέπει να χάσετε
🍺 Alder Beer Co. alderbeer.com
Karpfen Zwickel Pils – 4,8%vol.
Πρόκειται για μία βυθοζύμωτη, αφιλτράριστη pils που παρήχθη από μία ποικιλία βύνης και ένα μοναδικό λυκίσκο, από την ποικιλία Rotternburger από το Tettnang. Τραγανή και ξεδιψαστική με ξηρό και πικρό τελείωμα, ντελικάτες νότες από μέλι και ψωμί, ελαφριά και πιπεράτη γεύση από το λυκίσκο.
Rockfield American IPA – 6,8%vol.
Με έμπνευση από την πρώτη New England IPA, η μπύρα αποτελείται από βυνοποιημένο κριθάρι και δύο λυκίσκους (Citra και Mosaic), οι οποίοι χρησιμοποιούνται σε κάθε βήμα της διαδικασίας. Ξανθιά, με έντονα αρώματα από φρούτα, λευκόσαρκα ροδάκινα, εσπεριδοειδή και ελάχιστο μπαλσαμικό. Μακρά πικρή επίγευση.
🍺 Birrificio Elvo birraelvo.it
Pils – 5%vol.
Περισσότερες από 40 ημέρες ωρίμανσης βρίσκονται πίσω από τη συγκεκριμένη, εκλεπτυσμένη και ευκολόπιοτη pils. Ενδιαφέροντα βοτανικά αρώματα από τον λυκίσκο Tettnager και φρουτώδη αρώματα από τον Mittelfruh. Στην παλέτα διακρίνουμε γλυκύτητα από το μέλι, η οποία γρήγορα καλύπτεται από την πικράδα των λυκίσκων.
Doppelbock – 7,5%vol
Βυθοζύμωτη με ρουμπινί χρώμα, γλυκύτητα από τις βύνες στη γεύση όπου διακρίνεται και μια υποψία από σκούρο μέλι, μπισκότα, καραμέλα και δαμάσκηνα. Σώμα πιο ελαφρύ από ότι θα περιμέναμε για τους αλκοολικούς της βαθμούς. Η συγκεκριμένη μπύρα είναι απαλή και ευχάριστη.
🍺 MC77 mc-77.com
Fleur Sofronia – 5%vol.
Βύνη κριθαριού, σιτάρι, βρώμη και μπαχαρικά μεταξύ των συστατικών της Fleur Sofronia η οποία είναι μια αυθεντική εκτέλεση βελγικής Wit. Το ροζ χρώμα και τα συναρπαστικά ανθικά αρώματα, καθορίζονται από τη χρήση άνθεων όπως του ιβίσκου που δίνουν επίσης μια αναζωογονητική πινελιά στη γεύση της.
Mild the Gap – 4,5%vol.
Ένας φόρος τιμής σε ένα παλιό και ένδοξο βρετανικό στυλ, η συγκεκριμένη μπύρα παρουσιάζει στο ποτήρι σκούρο καφέ χρώμα. Το άρωμα της είναι μια σύνθεση από καβουρδισμένες νότες με ιδέες από φουντούκια, σοκολάτα, καφέ και ένα ελαφρύ καπνιστό τελείωμα. Καλά ισορροπημένη, στα καλύτερά της όταν την δοκιμάσουμε από βαρέλι.
🍺 Rebeers rebeers.it
Fovea – 5%vol.
Ανακοινώθηκε ως η πρώτη μπύρα που παράγεται από σκληρό σιτάρι, αυτό που συνήθως είναι γνωστό για την παραγωγή ζυμαρικών. Ωραίο χρυσό χρώμα και ελαφριά αρώματα από φρούτα και λουλούδια, γεύση που θυμίζει ψωμί και μαγιά ενώ ο έντονα βυνώδης χαρακτήρας γίνεται αντιληπτός. Πολύ ξηρό τελείωμα.
Bianca Madeleine Gargano Edition – 5%vol.
Wit μπύρα, η οποία παράγεται από βυνωποιημένο σιτάρι αλλά κυρίως από τοπικά συστατικά όπως: σκληρό αλεύρι, δημητριακά, πορτοκάλι, κόλιανδρο και άνθη πορτοκαλιού. Θολή ξανθιά με μπουκέτο μπαχαρικών και εσπεριδοειδών, ξεδιψαστική και ευκολόπιοτη.
🍺 Ritual Lab ritual-lab.it
Tupamaros Double IPA – 8%vol.
Έντονο σώμα και εκρηκτικό προφίλ λόγω των λυκίσκων, όμως εξαιρετικά ισορροπημένη μπύρα. Δυνατά αρώματα από γκρέιπφρουτ, εσπεριδοειδή και τροπικά φρούτα. Μακρά πικρή επίγευση με πλούσιες νότες από μπαλσαμικό και σταφίδες.
Papanero Imperial Stout – 13,5%vol.
Μνημειώδης μπύρα όχι μόνο για τους αλκοολικούς βαθμούς της. Πέρα αυτών η συγκεκριμένη μπύρα διαθέτει μεταξένια και πλούσια γεύση με νότες σοκολάτας, καφέ και καραμέλας. Ωριμάζει σε δρύινα βαρέλια και διαθέτει μακρά και έντονη επίγευση. Μία συνεργασία με την American Voodoo Brewery.
Πρώτη δημοσίευση: Beer & Bar Magazine, Τεύχος 16 (αγοράστε το τεύχος)